Xu hướng tấn công vào ứng dụng và API tại Việt Nam: Cảnh báo và giải pháp toàn diện

Tình hình bảo mật ứng dụng và API tại Việt Nam

Với tốc độ tăng trưởng kinh tế số ấn tượng, Việt Nam đang chứng kiến số lượng ứng dụng web và API được triển khai tăng vọt, tạo ra một mảnh đất màu mỡ cho tin tặc. Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ và thương mại điện tử, đang chịu áp lực lớn. Một khảo sát gần đây cho thấy, 68% các công ty bán lẻ và thương mại điện tử đã trải qua các sự cố bảo mật API trong 12 tháng qua. Con số này cho thấy nguy cơ không còn là lý thuyết mà đã trở thành hiện thực đau lòng đối với nhiều tổ chức.

Hậu quả của một sự cố bảo mật API không chỉ dừng lại ở thiệt hại tài chính nặng nề – chi phí trung bình để giải quyết một sự cố API trong ngành này lên tới 526.531 đô la Mỹ – mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến yếu tố con người và uy tín doanh nghiệp. Căng thẳng gia tăng cho đội ngũ và uy tín bị tổn hại với ban lãnh đạo cấp cao là những tác động đáng kể được các chuyên gia bảo mật nhấn mạnh. Ngoài ra, tiền phạt từ các cơ quan quản lý cũng là một tác động đáng kể khác.

Các kiểu tấn công phổ biến 

Các tin tặc ngày càng tinh vi trong việc khai thác điểm yếu của ứng dụng và API. Dưới đây là các hình thức tấn công đang hoành hành tại Việt Nam:

1. Bot độc hại và tấn công tự động: Bot là công cụ tự động hóa được hacker sử dụng để dò quét lỗ hổng trong ứng dụng hoặc API. Chúng có thể thực hiện các hành vi như:

• Credential Stuffing (nhồi thông tin đăng nhập): Sử dụng tài khoản bị rò rỉ từ các vụ hack khác để thử đăng nhập hàng loạt.
• Carding: Kiểm tra số thẻ tín dụng bị rò rỉ.
• Lạm dụng tài khoản mới (New Account Fraud): Tạo hàng loạt tài khoản giả mạo để lợi dụng các chương trình khuyến mãi hoặc tích trữ hàng hóa.
• Tấn công vào chương trình khách hàng thân thiết: Rút tiền hoặc lợi ích từ các chương trình này.
• Spam và tạo tài khoản giả mạo: Làm quá tải hệ thống và giảm trải nghiệm người dùng. Bot hiện đại có thể giả dạng người dùng thật, vượt qua CAPTCHA cơ bản và gây ra lượng lớn traffic rác, làm tăng chi phí vận hành.

2. Chèn mã độc: Đây là nhóm tấn công lợi dụng việc xử lý dữ liệu đầu vào kém an toàn để chèn mã độc vào hệ thống. Các lỗi như SQL injection hoặc Cross-site Scripting (XSS) có thể giúp hacker:

• Truy cập dữ liệu nhạy cảm (thông tin người dùng, mật khẩu, thẻ tín dụng).
• Chiếm quyền điều khiển ứng dụng hoặc hệ thống backend.
• Gây hư hại dữ liệu, phá hoại dịch vụ.

3. DDoS (Tấn công từ chối dịch vụ phân tán): Kẻ tấn công làm quá tải máy chủ hoặc API bằng một lượng lớn lưu lượng truy cập giả mạo, khiến dịch vụ bị gián đoạn hoặc không thể truy cập. Hình thức này phổ biến ở các sàn thương mại điện tử, dịch vụ công trực tuyến và hệ thống tài chính.
4. Lỗ hổng liên quan đến API:

• API bị lộ ra internet ngoài ý muốn: Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra sự cố API (chiếm 24%).
• Cấu hình API sai (Misconfiguration): Lỗi cấu hình (22%) có thể tạo ra các lỗ hổng nghiêm trọng.
• Lỗ hổng do lỗi mã hóa API: Sai sót trong code (20%) dẫn đến điểm yếu bảo mật.
• Thiếu kiểm soát xác thực API (Authentication Controls): Thiếu hoặc kiểm soát yếu kém (16%) mở đường cho truy cập trái phép.
• API không được quản lý (Zombie APIs): Các API không còn được sử dụng nhưng vẫn hoạt động (13.3%) trở thành điểm vào tiềm năng.

5. Tấn công từ các công cụ AI tạo sinh (GenAI): Một xu hướng mới nổi khi kẻ gian sử dụng các công cụ AI như LLM để tạo ra các cuộc tấn công tinh vi hơn (chiếm 24.7%), khó bị phát hiện hơn.

Vì sao doanh nghiệp tại Việt Nam cần đặc biệt quan tâm?

Mặc dù 68% doanh nghiệp bán lẻ/thương mại điện tử nhận thức được sự cố API, nhưng điều đáng lo ngại là các đội ngũ này có thể không nhìn thấy mọi trường hợp lạm dụng API. Việc phân biệt hoạt động API hợp lệ và độc hại vẫn là một thách thức lớn. Dù 67% doanh nghiệp bán lẻ và thương mại điện tử có kho kiểm kê API đầy đủ, nhưng chỉ 29% trong số đó biết API nào trả về dữ liệu nhạy cảm (như PII hoặc chi tiết thẻ tín dụng).

Điều này cực kỳ nguy hiểm bởi vì mỗi vụ vi phạm API trung bình dẫn đến việc rò rỉ dữ liệu nhiều hơn ít nhất 10 lần so với một vụ vi phạm bảo mật thông thường. Đây là lý do tại sao các quy định như PCI DSS v4.0 đã bổ sung các yêu cầu về bảo mật API. Mất lòng tin của các cơ quan quản lý có thể dẫn đến tăng cường giám sát, thêm gánh nặng công việc cho các đội ngũ IT và các khoản tiền phạt tốn kém.

Các lý do cụ thể khác tại Việt Nam

• Thị trường số hóa nhanh chóng: Việt Nam là quốc gia có tốc độ chuyển đổi số mạnh mẽ, đồng nghĩa với việc tăng bề mặt tấn công.
• Ý thức bảo mật chưa đồng đều: Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có đội ngũ chuyên trách an ninh mạng, dẫn đến việc API không được kiểm kê và bảo vệ đúng mức.
• Thiếu công cụ phát hiện tấn công hiện đại: Các giải pháp bảo mật truyền thống (WAF, tường lửa cơ bản) không đủ khả năng đối phó với các cuộc tấn công đa hình và thông minh do AI điều khiển.
• Rủi ro uy tín và pháp lý: Một sự cố rò rỉ dữ liệu không chỉ gây mất lòng tin từ khách hàng mà còn có thể dẫn đến các án phạt theo quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Bảo mật chủ động và thích ứng với Akamai App & API Protector

Để bảo vệ doanh thu, giảm gánh nặng cho đội ngũ bảo mật và bảo toàn niềm tin của khách hàng và ban giám đốc, các tổ chức cần hành động ngay lập tức. Điều này bao gồm việc nâng cao kiến thức của đội ngũ về các mối đe dọa API và đầu tư vào các giải pháp bảo mật API chủ động và toàn diện.

Các giải pháp Bảo vệ Ứng dụng Web và API (WAAP) dựa trên đám mây, như Akamai App & API Protector, được thiết kế để giảm thiểu các hình thức tấn công này. Những giải pháp WAAP hiện đại này giúp:

Tự động khám phá và quản lý API

Bao gồm cả các API bóng ma (zombie API) mà đội ngũ IT có thể không biết đến. Đặc biệt, xác định API nào truy xuất dữ liệu nhạy cảm để có chính sách phù hợp.

Bảo vệ tự động (hands-off)

Chống lại các cuộc tấn công web phổ biến như SQL injection, XSS mà không cần điều chỉnh quy tắc thủ công liên tục, nhờ vào học máy và heuristic.

Phát hiện bot tinh vi và chống lạm dụng tự động

Phân biệt bot xấu và bot tốt, phân tích hành vi truy cập và xác định bot do AI điều khiển. Bao gồm cả các cuộc tấn công do GenAI thúc đẩy, tự động học hỏi và thích ứng.

Hiển thị sâu và thông tin tình báo toàn cầu

Phân tích hàng tỷ yêu cầu và phát hiện các mẫu tấn công độc đáo cho từng khách hàng, ngay cả những cuộc tấn công khó lường nhất với tỷ lệ lỗi dương tính giả cực thấp. Akamai có khả năng hiển thị đáng kinh ngạc với hơn 780 triệu cảnh báo tấn công ứng dụng web hàng ngày, hơn 26 tỷ yêu cầu bot và hơn 932 TB dữ liệu được phân tích hàng ngày.

Tích hợp SecDevOps

Cải thiện sự liên kết nội bộ và tăng tốc thời gian ra thị trường với các tích hợp sẵn có của Akamai như Akamai as code, API, CLI, Terraform.

Ngăn chặn injection và DDoS

Áp dụng bộ quy tắc chống tấn công tự động (SQLi, XSS…) và hạn chế lưu lượng bất thường để chống tấn công làm tê liệt API.

Về Akamai

Akamai là nhà cung cấp hàng đầu về an ninh mạng và điện toán đám mây, được tin dùng bởi hàng ngàn doanh nghiệp toàn cầu trong nhiều lĩnh vực. Akamai App & API Protector được xây dựng trên nền tảng Akamai, đảm bảo hiệu suất tốt nhất cho website, ứng dụng và API của bạn.