ZTNA vs VPN: Giải pháp bảo mật nào tốt hơn?

Hai trong số các phương pháp tiếp cận truy cập an toàn phổ biến nhất là VPN và ZTNA. VPN là một phương pháp tập trung, xác thực người dùng trước khi truyền dữ liệu qua máy chủ trung tâm vào mạng. ZTNA cung cấp quyền truy cập trực tiếp và an toàn đến các tài nguyên cụ thể trong mạng mà người dùng được phép truy cập.

VPN là gì?

VPN là một công nghệ được thiết kế để tạo kết nối an toàn và mã hóa qua internet giữa thiết bị của người dùng và mạng. Tính bảo mật dữ liệu của VPN dựa trên việc tạo các đường hầm mã hóa (encrypted tunnels) cho dữ liệu được truyền giữa các thiết bị và mạng.

VPN ban đầu được phát triển vào những năm 1990 bởi Microsoft khi hãng giới thiệu PPTP (Point-to-Point Tunneling Protocol). Với sự phát triển của internet và mức độ tinh vi ngày càng cao của các cuộc tấn công mạng, việc sử dụng VPN đã gia tăng đáng kể trong cả tổ chức và cá nhân. Đây là một giải pháp quan trọng trong nhiều ứng dụng doanh nghiệp, bao gồm cung cấp truy cập từ xa an toàn vào tài nguyên nội bộ, kết nối các chi nhánh với trụ sở chính và tăng cường quyền riêng tư khi đi công tác.

VPN hoạt động như thế nào

VPN hoạt động bắt đầu bằng việc xác thực người dùng để xác minh danh tính, thường thông qua mật khẩu hoặc xác thực hai yếu tố. Sau đó, ứng dụng VPN client và server thực hiện một quy trình "bắt tay" (handshake), nhằm xác nhận phương thức mã hóa và giải mã dữ liệu, sử dụng các giao thức VPN như L2TP, IKEv2 hoặc OpenVPN. Trong suốt phiên làm việc, các gói dữ liệu được đóng gói và truyền tải an toàn qua các mạng có khả năng không an toàn.

Có hai loại VPN chính: VPN truy cập từ xa và VPN kết nối site-to-site.

• VPN truy cập từ xa được sử dụng bởi các cá nhân để kết nối với các mạng từ xa.
• VPN kết nối site-to-site được sử dụng để kết nối toàn bộ các mạng lại với nhau bằng cách tạo một kết nối an toàn và mã hóa giữa nhiều địa điểm.

VPN cấp quyền truy cập toàn mạng cho người dùng đã được xác thực. Cách tiếp cận này có nhược điểm vì nó làm tăng bề mặt tấn công, tạo điều kiện cho các tác nhân đe dọa khai thác. Điều này đã thúc đẩy nhiều tổ chức tìm kiếm một giải pháp hạn chế hơn để cung cấp quyền truy cập an toàn vào mạng của họ.

ZTNA là gì?

ZTNA là một giải pháp hiện đại để bảo mật quyền truy cập mạng, dựa trên nguyên tắc "zero trust" (không tin cậy mặc định). Trong mạng ZTNA, một thiết bị kết nối không được tin tưởng theo mặc định. Thiết bị này không thể nhận biết các tài nguyên khác, chẳng hạn như ứng dụng và máy chủ, ngoại trừ những tài nguyên mà nó được phép kết nối. Quyền truy cập của người dùng trong ZTNA được cấp sau khi đánh giá tình trạng bảo mật của từng thiết bị dựa trên danh tính, trạng thái thiết bị và mức độ tuân thủ.

Với sự phổ biến ngày càng tăng, ZTNA đã được các tổ chức áp dụng như một giải pháp mạnh mẽ để quản lý quyền truy cập an toàn trong các môi trường dựa trên đám mây. Quyền truy cập có điều kiện của ZTNA, không chuyển dữ liệu qua một mạng trung tâm, đã làm cho nó trở thành một giải pháp được ưa chuộng đối với các tổ chức có đội ngũ phân tán.

ZTNA hoạt động như thế nào?

Mô hình bảo mật của ZTNA được xây dựng dựa trên giả định không tin cậy cả trong và ngoài phạm vi mạng. Nó xác thực từng người dùng và thiết bị riêng biệt trước khi cho phép truy cập vào các tài nguyên cụ thể. Quá trình này bao gồm việc xác thực danh tính người dùng và đánh giá trạng thái bảo mật của thiết bị để đảm bảo chỉ cấp quyền truy cập cho các thiết bị tuân thủ và được ủy quyền.

ZTNA liên tục áp dụng các kiểm tra bảo mật theo ngữ cảnh với mỗi lần truy cập, chẳng hạn như đánh giá vị trí, tình trạng thiết bị và các chỉ số rủi ro khác. Việc xác thực người dùng sử dụng nhiều công nghệ, bao gồm MFA (xác thực đa yếu tố) và IAM (quản lý danh tính và quyền truy cập). Nó cũng đánh giá bảo mật thiết bị thông qua các phương pháp khác nhau, như kiểm tra phần mềm độc hại, xác nhận các bản cập nhật bảo mật gần đây và đảm bảo rằng bảo vệ điểm cuối đang hoạt động.

Bằng cách áp dụng nguyên tắc "ít quyền nhất" (least privilege), ZTNA chỉ cấp quyền truy cập vào các tài nguyên cần thiết cho mỗi phiên làm việc. Điều này trái ngược với VPN, nơi quyền truy cập được cấp cho toàn bộ các phân đoạn mạng, có thể khiến các ứng dụng và dữ liệu không cần thiết bị lộ cho người dùng.

Ưu điểm của giải pháp ZTNA

• Lợi ích bảo mật: ZTNA giảm bề mặt tấn công bằng cách chỉ cấp quyền truy cập vào các tài nguyên cần thiết. Trong trường hợp bị vi phạm bảo mật, các chính sách của nó hạn chế sự di chuyển ngang của kẻ tấn công, giúp giảm thiểu mức độ thiệt hại.
• Cải thiện trải nghiệm người dùng: Người dùng có thể truy cập các ứng dụng một cách an toàn qua ZTNA từ thiết bị của họ với cấu hình tối thiểu và không cần phải phụ thuộc vào phần mềm đặc biệt. Bên cạnh những lợi ích bảo mật từ các kiểm tra bảo mật theo ngữ cảnh của ZTNA, nó không yêu cầu người dùng phải xác thực lại từng ứng dụng một cách riêng biệt.
• Khả năng mở rộng: ZTNA được thiết kế để phù hợp với các môi trường đám mây và hybrid, giúp quản trị viên dễ dàng thêm hoặc loại bỏ ứng dụng và thay đổi quyền truy cập của người dùng.
• Hiệu suất: Người dùng kết nối trực tiếp với các ứng dụng mà không cần đi qua máy chủ trung tâm, dẫn đến độ trễ thấp hơn và hiệu suất tốt hơn. Cách tiếp cận này giúp tránh được các điểm nghẽn mà đôi khi xảy ra với các giải pháp VPN khi có lưu lượng mạng cao.
• Kiểm soát nâng cao: Kiểm soát truy cập chi tiết đối với mỗi kết nối của người dùng đảm bảo tài nguyên nào mà mỗi người dùng có thể truy cập.

So sánh ZTNA vs VPN

Mô hình bảo mật

• VPN: Người dùng chỉ cần xác thực một lần, sau đó một mức độ tin cậy toàn mạng được thiết lập.
• ZTNA: Mỗi phiên làm việc yêu cầu xác thực, tập trung vào việc xác thực liên tục và theo ngữ cảnh đối với người dùng và thiết bị.

Kiểm soát truy cập chi tiết

• VPN: Kết nối cấp quyền truy cập vào toàn bộ mạng sau khi xác thực người dùng, làm tăng bề mặt tấn công và nguy cơ rò rỉ dữ liệu.
• ZTNA: Cung cấp quyền truy cập chi tiết vào các ứng dụng hoặc tài nguyên cụ thể dựa trên các chính sách bảo mật theo ngữ cảnh.

Hiệu suất và Khả năng mở rộng

• VPN: Người dùng có thể gặp phải hiệu suất chậm hơn trong các trường hợp truyền tải dữ liệu lớn và có nhiều người dùng kết nối đồng thời. VPN chuyển dữ liệu qua nhiều máy chủ đến một điểm trung tâm trong trung tâm dữ liệu, khiến việc mở rộng quy mô với các môi trường đám mây trở nên khó khăn.
• ZTNA: Cách tiếp cận trực tiếp đến ứng dụng loại bỏ nhu cầu kết nối trung tâm và cung cấp hiệu suất tốt hơn, làm cho nó trở thành giải pháp phù hợp hơn để mở rộng quy mô trong các môi trường đám mây.

Trải nghiệm người dùng

• VPN: Yêu cầu người dùng cài đặt phần mềm khách VPN trên máy tính cá nhân của họ. Việc cài đặt và cấu hình phần mềm VPN có thể gặp khó khăn đối với nhiều người dùng. Bên cạnh đó, tốc độ kết nối chậm trong thời gian có lưu lượng mạng cao có thể gây khó chịu và làm giảm năng suất.
• ZTNA: Phần lớn sự phức tạp của ZTNA liên quan đến việc thiết lập ban đầu, công việc này được xử lý bởi các chuyên gia CNTT và đám mây. Ở cấp độ người dùng, kết nối trở nên mượt mà sau khi người dùng cuối được xác thực, cung cấp quyền truy cập nhanh chóng và liền mạch vào các ứng dụng cần thiết.

Khả năng thích ứng của lực lượng lao động từ xa

• VPN: Quyền truy cập rộng rãi vào tài nguyên công ty có thể không phù hợp với một lực lượng lao động từ xa linh hoạt và mở rộng, khi họ kết nối vào mạng của công ty từ nhiều địa điểm khác nhau.
• ZTNA: Phù hợp để bảo mật quyền truy cập của nhân viên làm việc từ xa mà không cần cài đặt ứng dụng khách, chỉ cấp quyền truy cập vào các tài nguyên cần thiết.

Những cân nhắc chính cho doanh nghiệp

Khả năng mở rộng
Các môi trường doanh nghiệp có nhu cầu mở rộng liên tục, chẳng hạn như SaaS, Fintech và dịch vụ AI, có thể thấy ZTNA phù hợp hơn do khả năng mở rộng với các môi trường đám mây. VPN có thể gặp phải thách thức trong những môi trường này vì yêu cầu bảo trì liên tục và sự có mặt của các chuyên gia với nhiều kỹ năng khác nhau để quản lý.

Bảo mật
Vì ZTNA giảm thiểu sự di chuyển ngang trong mạng, nó là giải pháp ưa thích để tăng cường chính sách BYOD (Bring Your Own Device) và cho các hệ thống cho phép truy cập của bên thứ ba. Tuy nhiên, do tính mới mẻ của các giải pháp ZTNA, chúng có thể thiếu hỗ trợ cho các hệ thống cũ. Trong những trường hợp này, VPN có lợi hơn để bảo mật quyền truy cập vào các ứng dụng cũ.

Hiệu suất
ZTNA có thể là giải pháp ưa chuộng cho các tổ chức có đội ngũ phân tán ở nhiều địa điểm khác nhau. Khi so sánh Zero Trust Network Access với VPN, mô hình truy cập trực tiếp phân tán của ZTNA giúp giảm độ trễ và tránh được các điểm nghẽn mạng.

Hạ tầng hiện tại
Một số tổ chức đầu tư mạnh vào hạ tầng tại chỗ do yêu cầu tuân thủ cụ thể hoặc mô hình kinh doanh của họ. Việc đầu tư này giúp việc áp dụng giải pháp VPN trở nên dễ dàng hơn, vì hạ tầng cần thiết để vận hành và duy trì VPN sẽ có sẵn và được tổ chức kiểm soát nội bộ.

Kết luận

Sự gia tăng nhanh chóng của lực lượng lao động từ xa và các đội ngũ phân tán đã khiến các tổ chức xem xét việc cải thiện bảo mật truy cập từ xa. ZTNA (truy cập mạng không tin cậy) và VPN là hai giải pháp bảo mật truy cập từ xa phổ biến nhất. Bằng cách hiểu rõ nhu cầu của tổ chức và cách thức hoạt động của từng giải pháp, bạn có thể đưa ra quyết định thông minh về giải pháp nào sẽ được áp dụng trong tổ chức của mình.

MetaDefender IT Access™ là Secure Access module của nền tảng OPSWAT MetaDefender® Access, đảm bảo bảo mật truy cập từ bất kỳ thiết bị nào vào cả ứng dụng đám mây và ứng dụng cũ. Với Secure Cloud Access tích hợp SAML IdP và Software Defined Perimeter (SDP), mạng của bạn có thể đáp ứng các quy định về tuân thủ, tận dụng mô hình quyền hạn tối thiểu và giảm thiểu bề mặt tấn công mạng.

Nguồn: ZTNA vs VPN: Which Security Solution is Better?

VietSunshine là nhà phân phối của OPSWAT tại Việt Nam, liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.